Nutuk, Mustafa Kemal Atatürk‘ün 15-20 Ekim 1927 tarihleri arasında yaptığı bir konuşmanın metnidir. Bu söylev, 1919’dan 1927’ye kadar olan dönemde Atatürk’ün ve silah arkadaşlarının faaliyetlerini özetleyen kapsamlı bir tarihi konuşmayı içerir. Metin, yaklaşık 900 sayfalık bir kitap olarak yayımlanmıştır ve Türkiye’nin o döneme ait en temel resmi tarihi kaynağı olarak öne çıkmaktadır.
Nutuk ya da Söylev, Mustafa Kemal Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkarak başlattığı Kurtuluş Savaşı’nın önemli bir tanığı olarak, Türk yazın tarihinde önemli bir yer tutmaktadır.
Bu eser, ülkemizin ve milletimizin geçmişindeki kritik dönemeçlerden başlayarak, İstiklal Savaşı’nı, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ve gerçekleştirilen inkılapları anlatarak, siyasi ve milli tarihimizi birinci elden aktaran değerli bir kaynaktır. Nutuk, TBMM’nin kuruluşundan Cumhuriyet’in ilanına kadar olan başarılı tarihi gelişmelerin hikayesini içermektedir.
Metinde, büyük bir liderin ve devlet adamının, milletine adanmışlığı, olağanüstü yetenekleri, dehası ve inkılapçı yaklaşımıyla Türkiye Cumhuriyeti’ne şekil veren temel düşünceleri bulunmaktadır. Ayrıca, milli değerlere bağlı Cumhuriyet rejiminin tarih şuuru içindeki olgunlaşma sürecini adım adım görmek mümkündür. Atatürk’ün bu söylevinde özellikle vurguladığı ilkeler şunlardır:
Atatürkün İlkeleri
Bağımsızlık
Tam bağımsızlık denildiğinde, doğal olarak siyasi, mali, kültürel ve diğer pek çok alanda tam bağımsızlık ve tam serbestlik anlamını taşır.
Demokrasi ve hürriyet
Bir devlet korku üzerine inşa edilmemelidir. “Toplara istinat eden hakimiyet payidar olamaz. Hürriyet, insanın, düşündüğünü ve dilediğini mutlak olarak yapabilmesidir. Hürriyet ve istiklal benim karakterimdir” demiştir Atatürk
Cumhuriyet
Cumhuriyet rejimi demek, demokrasi sistemi ile devletin bi aradaki şekli demektir. Cumhuriyet ahlaki fazilete dayanan bir idaredir. Cumhuriyet fazilettir. Türk milletinin tabiat ve adetlerine en uygun olan rejim Cumhuriyettir.
Kültür
Türkiye Cumhuriyetinin temeli kültürdür. Bu sözü burada ayrıca izaha lüzum görmüyorum. Türk milleti. Ancak varlığını derin ve sağlam kültür sınırlarıyla çizdikten sonradır ki onun yüksek kapasitesi ve fazileti milletler arasında tanınır. Türk milletine. fıtri rengini veren bu inkılaplardan her biri çok geniş tarihi devirlerin övünebilceği büyük işlerden sayılsa yerindedir.
Medeniyet
Bugünün Türk milleti, mazinin en derin medeniyetlerinde kuruculuk iddia eden bu Türk kavminin bugünkü çocukları açık ve sağlam yolu bulmuşlardır.
Din ve laiklik
Din vardır ve lazımdır. Temeli çok sağlam bir dinimiz vardır. Türk milleti daha dindar olmalıdır, yani bütün sadeliği ile dindar olmalıdır. Dinime, bizzat hakikate nasıl inanıyorsam buna da öyle inanıyorum. Şura aykırı, ilerlemeye mani hiçbir şey ihtiva vermiyor. Milletimiz din ve dil gibi kuvvetli iki fazilete maliktir. Milletimiz din ve dil gibi kuvvetli iki fazilete maliktir. Bu faziletleri hiçbir kuvvet, milletimizin kalp ve vicdanından Çekip alamamıştır ve alamaz.
Tarih
Büyük devletler kuran ecdadımız büyük medeniyetlere de sahip olmuştur. Bunu aramak, tetkik etmek, Türklüğe ve cihana bildirmek bizler için bir borçtur. Türk çocuğu ecdadını tanıdıkça daha büyük işler yapmak için kendinde kuvvet bulacaktır.
Nutuk, ilk kez Atatürk tarafından Halk Partisi’nin ikinci olağan kongresinde sunulmuştur. Eser, Milli Mücadele’nin ilk aşamalarını, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin kuruluş dönemini, Cumhuriyet’in ilanını ve ilk yıllarını içermektedir. Ulu önder, eserinde 1919’dan 1927’ye kadar geçen süre içinde Kurtuluş Savaşı’nın detaylı bir portresini sunar. Nutuk, kongreler döneminden genelgelere kadar Türk tarihindeki önemli belgelerin temel kaynağıdır.
Atatürk, Nutuk’un başlangıcında “1919 yılı Mayıs’ının 19’uncu günü Samsun’a çıktım” diyerek sözlerine başlar. Samsun’a çıktığı günlerde Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu kaotik durumu detaylı bir şekilde anlatarak, Mondros Ateşkes Antlaşması sonrasında ülkenin düştüğü durumu açıklar. Bu kaotik ortamda, Osmanlı Devleti’ni ayakta tutmaya çalışan yararlı ve zararlı cemiyetler arasındaki dengesizliği anlatırken, özellikle İngiliz Muhipler Cemiyeti ve Lloyd George Hükümeti’nin hedeflerine vurgu yapar.
Mustafa Kemal Atatürk, Osmanlı Devleti’nin Mondros’tan sonra yaşadığı bu karanlık dönemde düşünülen kurtuluş yollarını değerlendirir ve bu çözümlerin özeleştirisini yaparak, gerçek ve tek çare olarak “ya bağımsızlık ya ölüm” ilkesini benimsemiştir. Nutuk’ta, 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkarak başlattığı bu mücadele sürecini, o dönemin siyasi tablosu içinde detaylarıyla aktarır.
Nutuk, zengin tarihi belgeler ve yazışmalar içerdiği için önemli bir tarihi kaynaktır. Eserde, milli mücadele dönemine ait yazışmalar ve telgraflar dikkat çekicidir. Aynı zamanda yazışmalardaki tarih bilgileri, Türk Milli Mücadele tarihinin genel panoramasını sunarak, Nutuk’u Kurtuluş Savaşı’nın temel kaynağı haline getirir.
Atatürk’ün Samsuna çıkması
Söylevde, Atatürk’ün Samsun’a çıkması ve kongreler dönemi sonrasında Milli Mücadele’nin anlatılması sırasında, iç ve dış güçlerin Milli Mücadele’ye karşı olan emelleri net bir şekilde özetlenir. Atatürk ve silah arkadaşlarının aldığı önlemler, yaptıkları mücadele ve bu mücadele için gerekçeleri detaylı bir şekilde aktarılırken, aynı zamanda karşılaştıkları zorluklar ve milli mücadeleyi engelleme çabaları tarafsız bir bakış açısıyla sunulur. Bu süreçte, yeni bir devletin kuruluş mücadelesi ve bu süreçte yaşanan zorluklar da objektif bir perspektiften ele alınarak okuyucuya aktarılır.
Nutuk Özet – İnceleme
Zor günlerden geçtiğimiz bu dönemlerde ulu önder Mustafa Kemal Atatürk ‘ün bizlere ve gençlere söylediği sözleri okumak ve anlamamız gerektiğini düşünüyorum. Nutuk kitabı özeti uzun vadede önemini koruyacaktır çünkü günümüzde yaşanan olayları bile tahmin edebildiğini görebileceksiniz bu eserde.
Nutuk, Atatürk’ ün Türk Gençliği’ ne armağan ettiği ve Atatürk’ ün Gençliğe Hitabesi ile sonlanan Nutuk, tüm Trük çocukları ve gençleri tarafından okunmalı, iyi analiz edilmelidir.
