Kerem ile Aslı, 16. yüzyıl halk edebiyatı ürünüdür. Albanya, Anadolu, Azerbaycan ve Ermenistan bölgelerinde anlatılmakta olan bir masaldır.
Kerem ile Aslı Kitap Özeti
Kerem ile Aslı masalında Isfahan şahının tek üzüntüsü, çocukları olmamasıydı. Bir gün yaşlı bir derviş, elinde bir elma ile çıkagelerek hanım sultana bu meyveyi Ayazma Çeşmesi’nin başında yemesi halinde Allah’ın izniyle bir çocukları olacağı müjdesini verip gözden kayboldu. Anka Bey sevindi ve halkın çeşme başında toplanması için tellallar çıkarttı. Isfahan’da benzer bir derdi olan varlıklı bir Ermeni Keşişi de bulunuyordu. Karısı, hanım sultanın haberini duyduktan sonra elmanın bir parçasını istedi.
Hanım sultan, doğacak çocukların farklı cinsiyette olması durumunda başgöz edilecekleri sözüyle elmanın yarısını Keşiş’in karısına verdi. Dokuz ay sonra Anka Bey’in bir oğlu, Keşiş’in ise bir kızı dünyaya geldi. Çocuklar, Mirza ve Han Sultan adlarıyla anıldılar ve birbirlerinden habersiz büyüdüler. Bir gün Mirza, rüyasında bir güzellik görüp âşık oldu.
Kısa süre sonra bir arkadaşıyla birlikte avlanırken bir bahçeye girdi ve rüyasındaki kızı buldu. Bu, Ermeni Keşişi’nin bahçesi ve kız, Mirza’nın sözlüsüydü. Mirza, kızı bulduğunu söyleyerek onu öptü, ancak kız utanarak “Kerem et, beni rüsvay eyleme!” diye yalvardı.
İşte bu noktada ünlü aşk hikayesinin kahramanları, Aslı ile Kerem, gerçek adlarını bulmuş oldular. Sonrası malumdur: Isfahan şahı, Keşiş’ten verdiği sözü yerine getirmesini isteyecek, ancak kızını Müslüman birine vermek istemeyen Keşiş, bir gece gizlice Isfahan’ı terk edecektir. Keşiş’in ailesiyle birlikte kaçtığını öğrenen Mirza Bey, derin bir üzüntü içinde, arkadaşı Sofu’yla birlikte yollara düşer. Artık Mirza Bey değil, Âşık Kerem’dir; sazıyla aşkını söyleyerek dağlarla, derelerle, kurtlarla ve kuşlarla konuşup Han Aslı’sından haber almaktadır.
Bu büyük aşk, dağları ve nehirleri bile insafa getirecek kadar etkilidir. Bazı zamanlarda Kerem, Aslı’nın izini bulur ancak Keşiş her seferinde kızını kaçırmayı başarır. Yıllar süren bir kaçma-kovalama sonunda, Aslı ile Kerem kavuşurlar. Ancak Keşiş, kızına sihirli bir elbise giydirmiştir; Kerem gerdek gecesinde Aslı’nın düğmelerini bir türlü çözemez ve aşkının ateşiyle yanıp kül olur. Aslı da saçları alev alarak yanar ve iki âşık ancak öteki dünyada birbirlerine kavuşabilirler.
