Kaplumbağalar, Fakir Baykurt’un köylerde olan sorunları gözler önüne serdiği, sosyal sorunlara parmak bastığı romanıdır. 100 Temel Eserden bir tanesidir
Kaplumbağalar Kitap Özeti
Kaplumbağalar kitabında Tozak köyü, Ankara’ya 100 km mesafededir. Köyün su kaynakları oldukça kısıtlıdır. Kızılırmak köyün yakınından geçtiği için herhangi bir fayda sağlamaz. Köy halkının çoğunluğu Alevi inancına sahiptir ve geleneklerine sıkı sıkıya bağlıdır. Okuma yazma oranı düşük olsa da, köylüler sağduyulu kişilerdir.
Bu yıl yine yaz mevsimi Tozak köyüne gelmiş, kurak ve sıcak hava çevreyi etkisi altına almıştır. Köy halkı neşeli insanlardır. Herhangi bir sıkıntı yaşasalar bile, şarap içerek eğlenmeyi tercih ederler. Şarap ihtiyaçlarını çevre köylerden karşılarlar. Köyleri hem suyu olmadığından hem de verimsiz topraklarından dolayı yeşilliklerden yoksundur.
Bu nedenle içki tüketimlerinin fazla olması, bölgedeki Sünni köylerce alay konusu olur. Üzüm alım satımlarında Tozak köylüleri birçok zorlukla karşılaşır. Bu durum onları oldukça etkiler. Köydeki eğitmen Rıza’nın önderliğinde topraklar kazılır, düzleştirilir ve taşlar temizlenerek üzüm bağına dönüştürülür. Tüm köylüler, çocuktan yetişkine kadar büyük bir hevesle çalışır. Bağa zarar gelmemesi için köyün en yaşlısı olan Kır Abas bile, hiçbir karşılık beklemeden gece gündüz bekçilik yapar.
Altı yıl sonra çöl yeşermeye başlar ve asmalar üzüm vermeye başlar. İlk hasat o kadar fazladır ki bol miktarda şarap üretilir ve ayrıca pekmez kaynatılır. Artan ürünler yoldan satılarak gelir elde edilir.
Şimdi Tozak köylüleri için yepyeni bir dönem başlamıştır. Herkes eski uyuşukluğunu atar ve canlı, çalışkan, hayat dolu insanlar olur. Ancak ne yazık ki mutlulukları uzun sürmez.
Bir gün şehirden kadastro komisyonu gelir. Memurlar, bu yeşeren toprakların kime ait olduğunu sorarlar. Aslında topraklar köy halkının ortak malıdır, ancak köylüler bunu kanıtlayamazlar. Bu nedenle devlet topraklarına el koyar ve köylülere yeniden satmayı teklif eder. İstenen para çok yüksek olduğu için kimse ödeyemez. Gün geldiğinde bağlara haciz konulur ve köylülerin borçlarından dolayı ürünleri alınır.
Tozak köyü, uzun süre boyunca bu duruma çözüm bulmak için çabalar, ancak başarılı olamaz. Üzümleri kendi emeklerinin karşılığını başkasına vermek yerine, Kır Abbas gibi, köyün en yaşlısı hayvanlarına yem olarak vermeyi tercih eder. Tüm hayvanları bağlara sürer. Bağlar aniden eski kıraç haline döner. Köylüler acıyla bu durumu izler ve ağlarlar. Artık umutlarını kaybetmişlerdir. Yapabilecekleri bir şey kalmamıştır. Eski uyuşuk hallerine geri dönerler. Her biri küsüp kabuğuna çekilir.
