İlyada, Homeros tarafından Troya Savaşı’nı anlatan bir destandır. Yunancada Odysseia ile birlikte en eski epik şiirlerden biri olarak kabul edilir. Mevcut bilgilere göre, Homeros’un bu eseri MÖ 7. veya 8. yüzyılda yazdığı düşünülmektedir ve Antik Yunan edebiyatının başlıca eserlerinden biridir.
İlyada Kitap Özeti
Troya Savaşı’nın başlamasından dokuz yıl sonra, Yunan (“Akhai”) ordusu, Troya’ya müttefik olan Chryse adlı kasabayı yağmalar. Savaş sırasında Akhalar, Chryseis ve Briseis adında iki güzel genç kadını esir alır. Akhaların lideri Agamemnon, Chryseis’i ödül olarak alır ve Akhaların en büyük savaşçısı olan Achilles, Briseis’i sahiplenir. Chryseis’in babası, tanrı Apollo’nun rahibi olan Chryses, kızının geri verilmesi için büyük bir fidye teklif eder, ancak Agamemnon Chryseis’i geri vermeyi reddeder. Bunun üzerine Chryses, Apollo’ya dua eder ve Apollo Akha kampına bir veba salgını gönderir.
Birçok Akha ölünce, Agamemnon salgının nedenini öğrenmek için kâhin Calchas’a danışır. Chryseis’in salgının nedeni olduğunu öğrenince, onu istemeyerek geri verir ama bunun karşılığında Achilles’ten Briseis’i ister. Bu hakarete çok sinirlenen Achilles, ordu kampındaki çadırına çekilir ve savaşa katılmayı reddeder. Akhaların yok olmasını isteyerek annesi deniz perisi Thetis’ten, tanrıların kralı Zeus’un yardımını talep etmesini ister. Troya ve Akha tarafları birbirleriyle ateşkes ilan etmişlerdir, ancak şimdi Troyalılar anlaşmayı bozar ve Zeus onların yardımına gelir.
Zeus’un Troyalıları desteklemesi ve Achilles’in savaşa katılmayı reddetmesi nedeniyle Akhalar büyük kayıplar verir. Paris ve Menelaus ile Hector ve Ajax arasındaki düelloları içeren birkaç gün süren şiddetli çatışmalar yaşanır. Akhalar hiçbir ilerleme kaydedemezler; büyük Akha savaşçısı Diomedes’in kahramanlıkları bile sonuçsuz kalır.
Troyalılar Akhaları geri iter ve gemilerini koruyan surların arkasına sığınmaya zorlar. Diomedes ve Odysseus’un gece gerçekleştirdiği keşif görevinde Troyalıların planları hakkında bilgi edinmeleri Akhalara biraz umut verir, ancak ertesi gün felaket getirir. Birkaç Akha komutanı yaralanır ve Troyalılar Akha surlarını aşar. Gemi sınırına kadar ilerlerler ve bir gemiyi ateşe verirler. Yenilgi kaçınılmaz görünür, çünkü gemiler olmadan ordu Troya’da mahsur kalacak ve neredeyse kesin olarak yok olacaktır.
Yoldaşları için endişelenen ama hala yardım etmeyecek kadar gururlu olan Achilles, Nestor’un önerdiği bir planı kabul eder ve sevgili dostu Patroclus’un savaşta kendi yerine geçmesine ve zırhını giymesine izin verir. Patroclus iyi bir savaşçıdır ve savaş alanındaki varlığı Akhaların Troyalıları gemilerden uzaklaştırarak şehir surlarına kadar geri itmesine yardımcı olur. Ancak karşı saldırı kısa sürede başarısız olur. Apollo, Patroclus’un zırhını yere düşürür ve Hector onu öldürür.
Her iki taraf da Patroclus’un bedenini ve zırhını ele geçirmek için savaşır. Hector zırhı alır, ancak Menelaus ve diğerlerinin cesur çabaları sayesinde Akhalar bedeni kamplarına geri getirmeyi başarır. Achilles, Hector’un Patroclus’u öldürdüğünü öğrendiğinde, öfke ve üzüntüyle dolup taşar ve Agamemnon ile barışarak savaşa yeniden katılmayı kabul eder. Thetis, Olimpos Dağı’na giderek tanrı Hephaistos’tan Achilles için yeni bir zırh yapmasını ister ve ertesi sabah onu Achilles’e sunar. Achilles, Akha ordusunun başında savaşa çıkar.
Bu sırada Hector, Achilles’in savaşa geri döneceğini beklemediği için adamlarına Troya surlarının dışında kamp kurmalarını emreder. Ancak Troyalı ordu, Achilles’i gördüğünde dehşet içinde şehir surlarının arkasına kaçar. Achilles gördüğü her Troyalıyı katleder. Öfkesiyle güçlenen Achilles, nehre düşen çok sayıda ceset nedeniyle öfkelenen nehir tanrısı Xanthus ile bile savaşır. Sonunda Achilles, Troya surlarının dışında Hector ile karşı karşıya gelir.
Hector, arkadaşlarına verdiği kötü tavsiyelerden utanarak şehir içine kaçmayı reddeder. Achilles, onu şehrin etrafında üç kez kovalar, ancak tanrıça Athena sonunda Hector’u dönüp Achilles ile savaşmaya kandırır. Dramatik bir düelloda Achilles, Hector’u öldürür. Sonra cesedi arabasının arkasına bağlar ve savaş alanı boyunca Akha kampına sürükler. Achilles’in varışıyla, zafer kazanan Akhalar, Patroclus’un cenazesini onurlandırmak için uzun bir dizi atletizm oyunları düzenler. Sonraki dokuz gün boyunca her gün, Achilles, Hector’un cesedini Patroclus’un cenaze töreni alanı etrafında sürükler.
Sonunda tanrılar, Hector’un layık olduğu bir cenazeyi hak ettiğine karar verir. Zeus, tanrı Hermes’i, Hector’un babası ve Troya’nın hükümdarı olan Kral Priam’ı Akha kampına kadar eşlik etmesi için gönderir. Priam, gözyaşları içinde Achilles’ten oğlu Hector’un cesedini geri vermesi için yalvarır. Achilles’in kendi babası Peleus’u hatırlatır. Derinden etkilenen Achilles sonunda Hector’un cesedini Troyalılara geri verir. Her iki taraf da geçici bir ateşkese karar verir ve Hector’a bir kahramanın cenazesi yapılır.
