Aşk-ı Memnu, Halid Ziya Uşaklıgil‘in realist bir akıma sahip olan bir romanıdır. 1899-1900 Senelerinde Servet-i Fünûn dergisinde sonra 1901’de kitap olarak yayımlanmıştır Aşk-ı Memnu.
Aşk-ı Memnu Kitap Özeti
Firdevs Hanım ve kızları, İstanbul’un tanınmış aileleri arasında yer alıp, Göksu eğlencesinin vazgeçilmez ziyaretçilerindendir. Adnan Bey’in sandal gezintileri sırasında, onlarınkine neredeyse dokunacak kadar yakın geçer. Adnan Bey, dul bir adam olup iki çocuk babasıdır, ancak Firdevs Hanım’ın küçük kızı Bihter ile evlenmek istemektedir. Firdevs Hanım’ın diğer kızı Peyker ise zaten evlidir.
Firdevs Hanım, yaş farkını göz ardı ederek kızını Adnan Bey’e verir. İlginç bir şekilde, yaş farklarına rağmen evlilikleri düzenli ve düzgündür. Adnan Bey’in kızı Nihal, son derece duygusal bir genç kızdır. Üvey annesiyle yakınlaşmak ister, ancak anlaşamayacaklarını fark eder ve kendi dünyasına çekilir. Zeki ve anlayışlı bir çocuk olan Nihal, hayatın zorluklarını şimdiden sezmeye başlamıştır. Behlül adında bir de kardeş çocuğu vardır, ve onu Nihal’le evlendirmek istemektedirler. Nihal, bu haberi duyduğunda içten içe sevinir, ancak Behlül’ün sık sık ziyaretlerinin sebebini tam olarak anlamamıştır. Gerçekte, Behlül’ün ziyaretleri Nihal için değil, çapkınlık yapmaya meraklı bir kişi olduğu içindir.
Firdevs Hanım’ın büyük kızı Peyker’e karşı duygusal bir yakınlık hisseden Behlül, kadını tuzağına düşürmekte gecikmez. Kadınların cürete karşı dayanamayacaklarını bildiği için, bu durumu kullanarak Peyker’i etkiler. Bir gün Bihter, Behlül’e şekerleme ısmarlar ve genç adamın odasına gider. Ancak Behlül’ün gerçek niyeti Bihter değildir, ve bu durumu fırsat bilerek hayatının yalnızlığını anlatır. Bihter’i baştan çıkarmak için elinden geleni yapar ve sonunda başarılı olur.
Bihter ile Behlül’ün ilişkisi tehlikelerle dolu bir şekilde devam eder. Ancak Behlül’ün Nihal’le evlenmesi gündeme geldiğinde, bu karmaşık durum daha da çözüme kavuşacaktır.
Nihal’i seven bir başka karakter vardır: Beşir. Evde büyütülmüş bir zenci çocuğu olan Beşir, duygularıyla sarışın ve ince kıza hayrandır. Ancak Nihal’in Behlül’le evleneceğini duyduğunda kıskançlık duygusu dayanılmaz bir hale gelir ve sonunda Bekir’i yere serer.
Bir gün, Bihter’in gizli macerasını öğrenen Nihal, üvey annesinin çarşafını giyerek prova yapmasını keşfeder. Bu durumu fark etmeyen Behlül, Nihal’i Bihter sanarak bir şeyler söyler ve Nihal, duydukları ve gördükleriyle sarsılarak bayılır. Bu olay, Nihal’in öğrendiklerini açığa çıkarmasına neden olur.
Bihter’in intiharından sonra, Nihal iyileşir ve Behlül, yaşadığı utanç nedeniyle kaçıp gitmiştir. Baba ve kız, bu acı deneyimden sonra birbirlerine sarılıp, yalnızca birbirleri için yaşamaya karar verirler.
Aşk-ı Memnu, yayınlandığı dönemde büyük ilgi gören ve Halit Ziya Uşaklıgil’in en tanınan eseri olarak kabul edilen bir romandır. Batılı anlamda ilk roman örneği olarak büyük öneme sahiptir ve Servet-i Fünûn dönemi Türk edebiyatının şaheserlerinden biri olarak değerlendirilir. Roman, İstanbul’un genel yaşantısını ve çeşitli toplum kesimlerini yansıtarak yazarın diğer İstanbul romanlarına benzer özellikler taşır.
